Binnen het onderwijs en coaching worden vaak drie interventieniveaus onderscheiden: Inhoud, Proces, en Relatie. Deze niveaus vormen een kader waarmee je kunt kijken naar de interactie en ontwikkeling binnen een les, een training, of zelfs een persoonlijke leerervaring.

Inhoud gaat over de concrete kennis en vaardigheden die worden overgedragen. Dit is het ‘wat’ van de leerstof, zoals de technieken in karate of de lesinhoud in een schoolvak.

Proces richt zich op de manier waarop de kennis wordt overgedragen en hoe het leerproces wordt georganiseerd. Het betreft het ‘hoe’ van de leerervaring, zoals de methoden die je kiest om technieken te onderwijzen.

Relatie heeft betrekking op de interacties tussen de betrokkenen: de docent, leerling(en), en soms zelfs tussen leerlingen onderling. Het gaat om het ‘wie’ en de dynamiek in de sociale context van het leren.

SHIN GI TAI IN RELATIE TOT HET MODEL

Het principe van Shin Gi Tai — de balans tussen geest (Shin), techniek (Gi) en lichaam (Tai) — is een filosofisch kader binnen de martial arts, en in het bijzonder binnen karate. Deze filosofie sluit prachtig aan op de drie interventieniveaus, omdat het holistisch kijkt naar de ontwikkeling van een karateka, net zoals de interventieniveaus verschillende dimensies van leren en interactie belichten.

• Inhoud (Gi – Techniek): Op het inhoudsniveau ligt de nadruk op Gi: de technische vaardigheid. Dit gaat om de fysieke aspecten van karate: stoten, trappen, kata’s en andere technieken. Het aanleren van deze vaardigheden valt duidelijk binnen het inhoudelijke interventieniveau.
• Proces (Shin – Geest): Shin, de geestelijke component, sluit aan bij het procesniveau. Het proces van motorisch leren, de wijze van instructie en de mentale houding waarmee karate wordt beoefend, zijn bepalend voor hoe de leerervaring wordt vormgegeven. Hier past ook het toepassen van de Zelfdeterminatietheorie en motivatie, waarin autonomie en keuzevrijheid van de leerling centraal staan. Hoe je leerlingen begeleidt in hun persoonlijke ontwikkeling en mentale weerbaarheid, hoort bij het procesmatige aspect van leren.
• Relatie (Tai – Lichaam): Op het relatieniveau komt Tai, de fysieke aanwezigheid en het bewustzijn van het lichaam, tot uiting. Dit betreft niet alleen de fysieke kracht, maar ook hoe een karateka in relatie tot anderen staat: het respect voor sparringpartners, de sociale interactie in de dojo, en de relatie tussen leraar en leerling. Subjectivering en persoonsvorming passen hierbij, omdat deze gaan over de persoonlijke ontwikkeling in relatie tot anderen en de omgeving.
  
  

DE ZES DIDACTISCHE PRINCIPES GEPLOT OP HET MODEL

De zes genoemde principes — zoals Zelfdeterminatietheorie en Motivatie, Niveauduiding en Differentiëren, en Verborgen Agenda’s en Dynamiek in de Les — kunnen ook worden geplot op dit model van interventieniveaus:

1. Zelfdeterminatietheorie en Motivatie (Proces – Shin): Deze theorie sluit nauw aan bij de mentale component van het procesniveau. Door ruimte te geven aan autonomie en motivatie, ondersteun je de geestelijke ontwikkeling van leerlingen, wat essentieel is voor hun intrinsieke motivatie.
2. Niveauduiding en Differentiëren (Inhoud – Gi): Dit principe gaat over het aanpassen van lesmateriaal en technieken aan het motorische niveau van elke leerling. Dit valt binnen de inhoudelijke interventie, omdat het zich richt op de technische vaardigheden die moeten worden overgedragen, aangepast aan het niveau van de leerling.
3. Motorisch Leren (Inhoud en Proces – Gi/Shin): Motorisch leren heeft zowel een inhoudelijk als een procesmatig component. Aan de ene kant gaat het om de technieken die leerlingen leren (Inhoud – Gi), aan de andere kant om de methoden die je kiest om deze aan te leren (Proces – Shin).
4. Leeft het? (Proces – Shin): Dit principe benadrukt het belang van een levendige en betrokken leeromgeving. Het sluit aan bij de geestelijke component van Shin, waarbij je als leraar een sfeer van plezier en betrokkenheid creëert, wat het leerproces ondersteunt.
5. Subjectivering en Persoonsvorming (Relatie – Tai): Dit principe richt zich op de persoonlijke ontwikkeling en hoe leerlingen zichzelf ontwikkelen in relatie tot de ander. Het valt binnen het relatieniveau en sluit aan bij Tai, waarbij de fysieke aanwezigheid en sociale interacties een rol spelen.
6. Verborgen Agenda’s en Dynamiek in de Les (Relatie – Tai): Hier gaat het om de onderliggende dynamiek binnen de groep en de interactie tussen docent en leerlingen. Het is belangrijk om deze dynamieken te begrijpen en hierop in te spelen om de relatie en sociale context van het leren te verbeteren.

Het hieruit ontstane model (zie figuur 1) biedt een kader om de principes van Shin Gi Tai en de didactische inzichten te integreren in de eigen lespraktijk. Het helpt je bewust keuzes te maken over op welk niveau je een interventie doet: of je de nadruk legt op de inhoud, het proces, of de relatie tussen de betrokkenen. Zo creëer je een balans die zowel fysieke, mentale als technische ontwikkeling ondersteunt, precies zoals het in de filosofie van karate is bedoeld.

EAU RÉSUME

De principes van Shin Gi Tai vormen een krachtig kader voor het karatedidactisch model. De balans tussen fysieke, technische en mentale ontwikkeling is essentieel voor het vormen van sterke, zelfbewuste karateka’s. Door de inzichten uit de zes artikelen toe te passen in mijn lessen, wil ik niet alleen de fysieke vaardigheden van mijn leerlingen verbeteren, maar ook hun mentale veerkracht en persoonlijke groei stimuleren.

Of het nu gaat om het bieden van meer keuzevrijheid in technieken, het differentiëren op basis van motorisch niveau, of het stimuleren van zelfreflectie – mijn doel is om een lesomgeving te creëren waarin elke leerling kan bloeien. Zoals Erik Hein treffend zei: Karate is meer dan een sport; het is een reis van zelfontdekking en groei.Deze woorden zullen mijn leidraad zijn in het lesgeven, waar het gaat om het creëren van een dynamische, motiverende en inspirerende leeromgeving.BRONNEN:

• Borghouts, L., Slingerland, M., Weeldenburg, G., & Haerens, L. “Motivatie van leerlingen: De zelfdeterminatietheorie” (2015).
• De Bruijne, D. “Niveaus duiden, hoe doe je dat?” (2015).
• Dijkhoff, H. “Motorisch leren en instructie in sport” (2014).
• Koekoek, J., & Walinga, W. “Loopt, lukt, leeft de training? De verborgen agenda speelt mee!” (2021).
• Funakoshi, G. (1975). Karate-do Kyohan: The Master Text.
• Nakayama, M. (1983). Dynamic Karate
• Naha, S. (2010). The Spirit of Karate-Do: Exploring Shin Gi Tai in Martial Arts.